काठमाडौं — रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग टेलिफोन संवाद गर्दै जम्मू कश्मीरको पहलगाममा भएको आतंकवादी आक्रमणको कडा निन्दा गरेका छन्। रुसी विदेश मन्त्रालयले सामाजिक सञ्जाल एक्स (पूर्व ट्विटर) मार्फत पुटिनले भारतलाई आतंकवादविरुद्धको लडाइँमा पूर्ण सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको जानकारी दिएको छ।

गत अप्रिल २२ मा जम्मू कश्मीरको पहलगाममा भएको आतंकवादी हमलामा २६ जनाको ज्यान गएको थियो। सो घटनापछि भारतमा आक्रोश छाएको थियो। राष्ट्रपति पुटिनको समर्थनले भारतलाई अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिक सहयोगमा थप बल पुगेको विश्लेषण गरिँदैछ।

क्रेमलिनद्वारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “वार्ताका क्रममा रूस–भारत सम्बन्धलाई ‘विशेष र रणनीतिक साझेदारी’ को रूपमा उल्लेख गर्दै कुनै पनि बाह्य प्रभावले यो सम्बन्ध प्रभावित नहुने कुरामा जोड दिइयो।”

प्रधानमन्त्री मोदीले पनि पुटिनलाई आगामी विजय दिवसको शुभकामना दिएका छन् र सन् २०२५ को अन्त्यमा भारतमा आयोजना हुने वार्षिक द्विपक्षीय वार्तामा सहभागी हुन निमन्त्रणा गरेका छन्, जुन पुटिनले स्वीकार गरेका छन्।

यता भारत र पाकिस्तानबीच पछिल्लो समय बढ्दो तनावलाई मध्यनजर गर्दै रूसले दुवै देशका नेताहरूसँग संवाद सुरु गरेको छ। रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभले भारतीय विदेशमन्त्री एस. जयशंकर तथा पाकिस्तानका विदेशमन्त्री मोहम्मद इशाक दारसँग छुट्टाछुट्टै वार्ता गरेका छन्।

रुसी विदेश मन्त्रालयद्वारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “यदि भारत र पाकिस्तान चाहन्छन् भने, पहलगाम हमलापछिको अवस्थाको राजनीतिक समाधानका लागि रूस तयार छ।”

रूसले सन् १९७२ को शिमला सम्झौता र १९९९ को लाहोर घोषणापत्रको स्मरण गराउँदै भारत–पाकिस्तानबीचको विवादलाई द्विपक्षीय संवादमार्फत समाधान गर्न आह्वान पनि गरेको छ।

जेएनयूका प्राध्यापक डा. राजन कुमारका अनुसार, “रूसले भारतको सुरक्षाको मुद्दामा साथ दिने कुरा स्पष्ट छ, तर हालका दिनमा पाकिस्तान पनि रुससँग नजिकिन खोजिरहेको अवस्था छ।” उनका अनुसार, “रूस भारतसँग बलियो सम्बन्ध कायम राख्न इच्छुक छ तर पाकिस्तानसँग पनि सन्तुलित सम्बन्ध राख्न चाहन्छ।”

यो सम्पूर्ण घटनाक्रमले देखाउँछ कि रूस एकपक्षीय समर्थन होइन, सन्तुलित कूटनीति अपनाउने पक्षमा छ, यद्यपि भारतको सामरिक महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै उसले भारतलाई प्राथमिकता दिने सम्भावना धेरै छ।