काठमाडौं । अमेरिका र युरोपका विभिन्न देशका सैन्य प्रमुखहरूले युक्रेनको ‘सुरक्षा ग्यारेन्टी’का लागि थुप्रै विकल्पहरू तयार पारेका छन् । यी विकल्पहरू बिहीबार सम्बन्धित राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारहरूलाई प्रस्तुत गरिएको रोयटर्सले जनाएको छ ।

यो कदम अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रूससँगको साढे तीन वर्ष पुरानो युद्ध समाप्त गर्न कुनै पनि शान्ति सम्झौतामा युक्रेनलाई सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाएपछि आएको हो । पेन्टागनद्वारा जारी वक्तव्यमा अमेरिकी र युरोपेली योजनाकारहरूले सहयोगी राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारहरूको ‘उपयुक्त विचार’का लागि सैन्य विकल्पहरू तयार पारेको उल्लेख छ । यस विषयमा छलफल गर्न अमेरिका, फिनल्यान्ड, फ्रान्स, जर्मनी, इटाली, बेलायत र युक्रेनका रक्षा प्रमुखहरूले मंगलबारदेखि बिहीबारसम्म वासिङ्टन डीसीमा भेटवार्ता गरेका थिए ।

स्रोतले रोयटर्सलाई दिएको जानकारीअनुसार, ट्रम्पका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारको रूपमा पनि कार्यरत अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले बिहीबार आफ्ना युरोपेली समकक्षीहरूसँग ‘टेलिफोनिक सम्मेलन’मार्फत विकल्पहरूबारे छलफल गरेका थिए । 

रुबियोले बेलायत, युरोपेली आयोग, नेटो र फ्रान्स, इटाली, जर्मनी तथा फिनल्यान्डका अन्य राष्ट्रिय सुरक्षा समकक्षीहरूसँग पनि फोनमा कुराकानी गरेका थिए । अन्तिम निर्णय हुन बाँकी भए पनि युक्रेनको सुरक्षा ग्यारेन्टीमा संलग्न हुने कुनै पनि सैन्य टुकडीको ‘मुख्य हिस्सा’ युरोपेली देशहरूले नै उपलब्ध गराउनेछन् । यो कुरा उपराष्ट्रपति जेडी भान्सले बुधबार युरोपले उक्त अभियानको लागतको ‘मुख्य हिस्सा’ व्यहोर्नुपर्ने बताएको टिप्पणीसँग मेल खान्छ ।

ट्रम्पले युक्रेनमा अमेरिकी सेना तैनाथ नगर्ने कुरा स्पष्ट पारे पनि हवाई समर्थनसहित अन्य अमेरिकी सैन्य संलग्नताको सम्भावना भने खुला राखेका छन् । उनले युक्रेनको सुरक्षामा संलग्न हुने बताएका छन्, तर युरोपलाई ‘पहिलो रक्षा रेखा’ हुनेमा जोड दिए । अमेरिका र उसका सहयोगीहरूले विभिन्न वैकल्पिक योजनाहरूको समीक्षा गरिरहेका छन् । यस हप्ता सहयोगीहरूसँगको छलफलमा सहभागी स्रोतले सीएनएनलाई बताएअनुसार, अमेरिका रूससँग शान्ति सम्झौता भएपछि युक्रेनलाई सुरक्षा ग्यारेन्टी दिन सीमित भूमिका खेल्न खुला रहेको छ । यसमा अमेरिकी पाइलटहरूले मानवसहितको हवाई सहयोग मिसन उडान गर्ने सम्भावना पनि रहेको बताइएको छ ।

सेना तैनाथीका विकल्प

रोयटर्सलाई प्राप्त जानकारीअनुसार, एउटा विकल्प युरोपेली सेनालाई युक्रेन पठाउने र तिनीहरूको कमान्ड तथा नियन्त्रण अमेरिकालाई सुम्पने रहेको छ । अमेरिकी हवाई समर्थन विभिन्न तरिकामा उपलब्ध गराउन सकिन्छ, जसमा युक्रेनलाई थप हवाई रक्षा प्रणाली प्रदान गर्ने र अमेरिकी लडाकु विमानहरूसहित ‘नो–फ्लाइ जोन’ लागु गर्ने विषय पनि समावेश छ ।

फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रों र बेलायतका प्रधानमन्त्री केयर स्टार्मर दुवैले इच्छुक गठबन्धनको भागको रूपमा सेना तैनाथीको समर्थन गरेका छन् । जर्मनीका चान्सलर फ्रिडरिख मर्जले पनि आफ्नो देशको सहभागिताप्रति सकारात्मक संकेत दिएका छन् । जर्मन सैनिकहरूको युनियनका प्रमुखले युरोपेली नेटो नेताहरूले युक्रेन शान्ति सेनामा लामो समयका लागि दशौँ हजार सेना तैनाथ गर्नुपर्ने यथार्थलाई स्वीकार गर्नुपर्ने बताएका छन् । ट्रम्पले युरोपको ८० वर्षयताकै सबैभन्दा घातक युद्धलाई छिट्टै अन्त्य गर्न दबाब दिइरहेका छन् । यसले किभ र उसका सहयोगीहरूलाई चिन्तित बनाएको छ, किनकि उनीहरूले ट्रम्पले रुसको सर्तमा सम्झौता लाद्न सक्ने डर राखेको सीएनएनले जनाएको छ ।

जेलेन्स्कीको अपेक्षा

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले बुधबार पत्रकार सम्मेलनमा बताएअनुसार, शान्ति सम्झौता भएमा आगामी दुई साताभित्र सहयोगीहरूले कस्तो सुरक्षा ग्यारेन्टी प्रदान गर्न तयार छन् भन्नेबारे युक्रेनले स्पष्ट बुझाइ प्राप्त गर्ने अपेक्षा गरेको छ । 

उनले करिब ३० देश सुरक्षा ग्यारेन्टी प्रदान गर्न इच्छुक भएको बताएका छन्, तर ती सबै प्रतिबद्धता सैन्य सहायता नहुने स्पष्ट पारे । केही देशले रुसले फेरि आक्रमण गरेमा वित्तीय सहयोग वा मस्कोमाथि आर्थिक प्रतिबन्ध लगाउने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।

ट्रम्पले अमेरिका सुरक्षा ग्यारेन्टीमा सहभागी हुने बताएपछि अन्य देशहरूमा पनि विश्वास बढेको जेलेन्स्कीले बताए । “संयुक्त राज्य अमेरिकाले युक्रेनको लागि सुरक्षा ग्यारेन्टीको समन्वय नगरेको भए, हाम्रा युरोपेली सहकर्मीहरूमा केही अनिश्चितता थियो,” उनले भने । युरोपका केही सहयोगी राष्ट्रहरूले आफूले योगदान गर्ने संकेत गरिसकेका छन् । बेलायत, फ्रान्स र जर्मनीले बुधबार संयुक्त वक्तव्य जारी गर्दै युद्ध रोकिएपछि सेना तैनाथ गर्ने योजनामा आफूहरू सक्रिय भूमिका खेल्न तयार रहेको बताएका छन् ।