हालसालै गरिएको एक अध्ययनले धूमपान नगर्ने व्यक्तिहरूमा फोक्सोको क्यान्सर बढिरहेको देखाउँदै वायु प्रदूषणलाई यसका सम्भावित कारणहरूमध्ये एकको रूपमा औंल्याएको छ। वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाएका छन् कि धूलो, धुँवा, र धुवाँयुक्त वायुमा रहेको सुक्ष्म कणहरूले फोक्सोको क्यान्सरसँग सम्बन्धित डिएनए म्युटेसनहरू उत्पन्न गर्न सक्छ।

अनुसन्धानको निष्कर्ष

क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालय, सान डिएगो (UCSD) का जैव आणविक वैज्ञानिक लुडमिल अलेक्जान्ड्रोभका अनुसार, “हामी देखिरहेका छौं कि धूमपान नगर्ने मानिसहरूमा पनि फोक्सोको क्यान्सर बढ्दै गएको छ, तर यसको स्पष्ट कारण थाहा थिएन। हाम्रो अनुसन्धानले देखाएको छ कि वायु प्रदूषणले त्यस्तै प्रकारका डिएनए म्युटेसनहरू उत्पन्न गर्छ जुन सामान्यतया धूमपानसँग सम्बन्धित मानिन्छ।”

विश्वका चार महादेशका ८७१ जना धूमपान नगर्ने फोक्सोको क्यान्सरका बिरामीहरू (जो अहिलेसम्म उपचारमा थिएनन्) को जीनोम अध्ययन गर्दा वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए कि प्रदूषित क्षेत्रमा बसोबास गर्नेहरूमा TP53, EGFR जस्ता म्युटेसनहरू धेरै देखिए, जुन फोक्सोको क्यान्सरसँग जोडिएका छन्। साथै, यिनीहरूको टेलोमियर पनि छोटो देखिएको थियो, जुन समयभन्दा छिटो बुढ्यौली आउने संकेत हो।

SBS4 र SBS40a जीन सिग्नेचर

प्रदूषित हावामा बसोबास गर्ने व्यक्तिहरूमा SBS4 नामक डिएनए म्युटेसनको जोखिम ४ गुणा बढी देखिएको थियो। यो म्युटेसन सामान्यतया धूमपान गर्नेहरूमा देखिन्छ। आश्चर्यजनक रूपमा, लगभग २८% धूमपान नगर्ने बिरामीहरूमा SBS40a नामक नयाँ म्युटेसन पनि देखियो जुन धूमपान गर्नेहरूमा कहिल्यै देखिएको थिएन। यस म्युटेसनको कारण अझै अज्ञात छ।

धूम्रपान बनाम वायु प्रदूषण

यद्यपि दोस्रोपटकको धूमपान (secondhand smoke) पनि जोखिमपूर्ण हुन्छ भन्ने मानिन्छ, यो अध्ययनमा भने त्यसको प्रभाव निकै सानो देखिएको छ। अर्कोतर्फ, वायु प्रदूषणले भने डिएनए म्युटेसनहरूमा ठूलो प्रभाव पार्ने देखिएको छ।

महत्त्वपूर्ण सन्देश

संयुक्त राज्य अमेरिकामा आज धूमपान नगर्ने वा जीवनभर १०० वटा सिगरेटभन्दा कम सेवन गरेका व्यक्तिहरू फोक्सोको क्यान्सरका लगभग १०–२० प्रतिशत केसका लागि जिम्मेवार छन्। विगतमा वैज्ञानिकहरूले वायु प्रदूषण र फोक्सोको क्यान्सरबीच सम्बन्धको आशंका गर्दै आएका थिए, तर अहिलेको अनुसन्धानले डिएनए तहमा पुगेर सो सम्बन्ध पुष्टि गर्न खोजेको छ।

सीमितता र भविष्यको योजना

हालको अनुसन्धान क्षेत्रीय वायु प्रदूषण डेटा मात्रमा आधारित थियो, जसले व्यक्तिगत रूपमा कसले कति प्रदूषण सास फेरे भन्ने कुरा देखाउँदैन। यस अध्ययनलाई अझ सशक्त बनाउने उद्देश्यले अनुसन्धान टोलीले अब विभिन्न देश र समुदायका थप केसहरू समावेश गरेर अध्ययन विस्तार गर्ने योजना बनाएको छ।

निष्कर्ष

वायु प्रदूषण अब केवल वातावरणीय समस्या मात्र नभई मानव स्वास्थ्यका लागि गम्भीर खतरा बन्न थालेको पुष्टि गर्दै यो अध्ययनले स्पष्ट सन्देश दिएको छ— स्वच्छ वायु हामी सबैका लागि जीवनरक्षक हुन सक्छ।