भूतको अस्तित्व — वास्तविता वा मिथ?

१. वैज्ञानिक दृष्टिकोण

आजसम्म कुनै पनि प्रमाणले ‘आत्मा’ वा ‘जड पदार्थ बाहेकको अस्तित्व’ पुष्टि गरेको छैन। भौतिकशास्त्रमा प्रयोग हुने कण र ऊर्जा विधिहरूले अशरीर माध्यमलाई समर्थन गर्दैनन्। यदि भूतले ऊर्जा र वस्तुलाई असर गर्छ भने, त्यो सिद्धान्तले कणवादको मान्यतासँग मेल खानुपर्छ — तर CERN जस्ता ठूला प्रयोगशालाले त्यस्तो कोही ‘अनाम कण’ फेला पार्न सकेका छैनन् ।

 २. मानव मस्तिष्कका भ्रम

स्लीप पैरालाइसिस: निद्रामा देखें अवस्थामा मानिस शारीरिक रूपमा सपना देख्छ तर मस्तिष्क सचेत हुन्छ, जसले विचित्र छबिहरू वा आभास दिन सक्छ ।

परेडोलिया (Pareidolia): अनियमित प्रकाश–छायामा मानिसले अनुहार वा आकृति देख्दा भ्रम जन्मन्छ ।

इन्ट्रासाउण्ड (Infrasound): २० Hz जस्ता तान्त्रिक कम्पनले आँख र शरीरमा डर पैदा गर्न सक्छ – विशेष प्रयोगमा देखिएको छ कि यसले डराइयो भन्ने ‘भूत’ देखिएको भ्रम दिन सक्छ ।

३. वातावरणीय र साधारण अवस्थाहरू

घरमा झ्याल खोलेपछि चिसो हावा, पुरानो तारले बिजुली झट्का, पात/ढुंगा हल्लिनाले "आवाज" वा "छाया" दिने हुन सक्छ । कतिपय अवस्थामा कार्बन मोनोअक्साइड जस्ता विषाक्त ग्यासले पनि भ्रम पैदा गर्न सक्छ ।

४. वैकल्पिक थ्योरीहरू

Stone Tape थ्योरी: चट्टान वा भवनले ऐतिहासिक तत्त्व ‘रेकर्ड’ गरेर कहिले–कहिले त्यो दोहोराएको जस्तो अनुभव दिन सक्छ, तर यो सिद्ध भएन भन्ने विज्ञान समुदायको व्यापक धारणा छ ।

Quantum या “अनपार्टिकल” सिद्धान्त: केही हिपोथेटिकल कणहरूलाई आधार बनाएर भूतको existence सम्भावित भनिएकै हो, तर अहिलेसम्म प्रयोगशाला–अनुसन्धानमा प्रमाणित छैन ।

निष्कर्ष

विज्ञानले स्पष्टसँग भूतको अस्तित्वलाई अस्वीकृत गरेको छ। कुनै विश्वसनीय उपग्रह, भारीकरण बिस्तार, वा कण प्रयोगबाट भूत पाइएका छैनन् ।

व्यापक मनोवैज्ञानिक र भौतिक विवेचनाबाट “भूत देखिने” अनुभवहरूको वैज्ञानिक व्याख्या उपलब्ध छ।

भूतका कथाहरू सांस्कृतिक, धार्मिक र मनोवैज्ञानिक दृष्टिले आकर्षक भए पनि, व्यावहारिक रूपमा “रेकर्डेबल मेसिनबाट प्रमाणित” हुँदैनन्।